Darmproblemen bij de kip

Diarree bij kippen kan verschillende oorzaken hebben.
– Voeding
– Coccidiose
– Wormen
– Salmonella

Voeding
Het geven van te veel, nat keukenafval of brood kan diarree geven bij de kip. Het enige wat hiervoor noodzakelijk is, is het aanpassen van de voeding. Blijft de diarree echter aanhouden, dan kan er iets anders aan de hand zijn.

Coccidiose
Coccidiose bij kippen is een redelijk veel voorkomende ziekte. Vooral als het weer warm en broeierig wordt. Lekkende drinkbakken zijn gevaarlijke besmettingshaarden. Kuikens raken eerder besmet dan kippen omdat zij nog niet voldoende weerstand hebben opgebouwd. Coccidiose wordt veroorzaakt door protozoën (darmparasieten) die tot de Eimera familie behoren. Het zijn eencellige organisme die zich nestelen in de darmwand en/of het slijmvlies. Als de kippen in aanraking komen met de ontlasting van besmette dieren zullen zij ook besmet raken met coccidiose. Berucht voor de verspreiding van coccidiose zijn de natte plekken rondom de drinkbak. Deze moeten daarom te allen tijden voorkomen worden.

Symptomen
Coccidiose tast de darmwand van de kippen aan. Afhankelijk van de besmettingsgraad worden verschillende ziekteverschijnselen getoond. Over het algemeen is het duidelijk te zien dat de kip ‘ziek’ is. Ze geven een slaperige indruk en kunnen ‘bol’ gaan zitten. Ook kunnen ze koud aanvoelen en vermageren. Naarmate de ziekte vordert, krijgen de kippen last van dunnere ontlasting (diarree) waar uiteindelijk bloed bij kan zitten. Hierdoor krijgen ze moeite met het opnemen van voedingstoffen en ontstaan er interne bloedingen en infecties met de dood tot gevolg.

Behandeling
Het voorkomen is helaas niet mogelijk. De kans op coccidiose verkleinen wel. De bacteriën van coccidiose gedijen/vermeerderen het beste in een vochtige omgeving. Zorg er daarom voor dat het hok schoon en droog is (let op lekkende drinkbakken). Ook is het verstandig om niet te veel kippen in één hok te plaatsen. Aangezien de besmetting via de ontlasting gaat, is het verstandig ervoor te zorgen dat er geen ontlasting in het voer en drinkwater zit. Ontlastingsonderzoek is noodzakelijk om vast te stellen of het om coccidiose gaat.

 Wormen
De spoelworm is een rondworm en de meest voorkomende worm bij kippen. Bij de kippen verblijft de grote spoelworm in de dunne darm van de kippen. De kleine spoelworm bevindt zich in de blinde darm van de kip. Beide soorten leven van het halfverteerde voedsel dat zich door het darmstelsel beweegt. Dit voedsel kan de kip dus niet zelf opnemen. Wanneer er langere tijd spoelwormen leven in het darmstelsel van de kip, dan kan de spoelworm zodanig gegroeid zijn dat er irritaties, ontstekingen of zelfs bloedingen kunnen zijn ontstaan aan de darmwand. De grote spoelworm wordt maximaal 5 centimeter lang waar de kleine spoelworm niet langer wordt dan ongeveer 2,5 centimeter. De kleine spoelworm is voor de kippen redelijk onschadelijk, omdat deze zo klein is, maar de grote spoelworm is in grote aantallen erg ziekteverwekkend. Kippen kunnen hierdoor overlijden.
Lintwormen zijn platwormen en leven vooral in de darmlumen, de holtes in de darmen, en voeden zich net als de spoelworm met het voedsel wat door de darmen wordt verwerkt. De lintworm veroorzaakt geen wondjes in de darmwand, maar kan na langdurige infectie wel zorgen voor vermoeidheid, vermagering, benauwdheid of zelfs leiden tot sterfte van de kippen. Dit komt door het ontnemen van het voedsel van de kippen (waardoor ze vermageren) en de aantasting van het afweersysteem van de kippen. Hierdoor zijn de kippen ook meer vatbaar voor ziektes. Het gevaar van de lintworm is dat deze erg lang in een tussengastheer als een slak of kever kan blijven leven.

De haarworm, ook wel draadworm genoemd, hecht zich aan het slijmvlies in de dunne darm of slokdarm. Meestal veroorzaakt dit een ontsteking. Een infectie van de haarworm kan leiden tot vermagering, bloedarmoede en bloederige diarree. De haarworm is met het blote oog vrijwel niet te zien, omdat deze heel dun zijn, en wordt vaak niet langer dan 3 centimeter. De haarworm komt een stuk minder vaak voor dan de spoelworm, maar omdat de haarworm zich veel sneller voortplant, is deze ook schadelijker voor de besmette kippen.

Hoe worden kippen besmet met wormen?
Alle bovenstaande wormen leggen eitjes die met de ontlasting van de kippen, maar ook de ontlasting van andere vogels naar buiten komen. Deze eitjes worden dan door insecten als regenwormen, kevers of slakjes opgegeten, waarna deze weer de infectie verspreiden wanneer ze worden opgepikt door de kippen Ook kunnen kippen voer oppikken wat in de besmette ontlasting heeft gelegen. Bij een open kippenhok is de kans op besmetting van buitenaf het grootst. Rondvliegende mussen of duiven kunnen besmette ontlasting in het kippenhok deponeren. Na vertering van bijvoorbeeld een besmet kevertje komen de larven vrij in de maag. De spoelworm legt dagelijks ongeveer 200.000 eitjes die eerst twee weken moeten groeien voordat ze weer besmettelijk zijn. Het groeien van de eitjes en larven gaat sneller bij warme en vochtige omstandigheden. Daarom komt de infectie ook vaker in de zomermaanden voor. De eitjes van de haarworm zorgen na een week alweer voor besmettelijke haarwormen en kunnen dus zeer snel voor een grootschalige infectie zorgen. Lintwormen kunnen na twee weken alweer eitjes leggen.


Symptomen
Over de symptomen in het algemeen valt te zeggen dat het vaker voorkomt bij jongere kippen. Daarnaast is de infectie van de worm een proces en valt er niet direct iets te merken aan besmette kippen. Vermagering en al dan niet bloederige diarree zijn symptomen van een worminfectie. Vaak verbleekt de kam en zal deze uitdrogen door het gebrek aan vitamine (dat dus door de worm wordt opgenomen). Daarnaast zullen de kippen ook een wat zieke indruk wekken door bijvoorbeeld bol te gaan zitten en wat minder actief te bewegen dan normaal.

Behandeling
Omdat de verspreiding voornamelijk via kleine insecten verloopt, is het bestrijden van de insecten een handig preventiemiddel om de verspreiding te beperken of te voorkomen. Dit kan door het strooisel goed droog en schoon te houden en het regelmatig te verversen. Het voer in bakken geven werkt ook goed.
Ontlastingsonderzoek geeft bevestiging om welke worm het precies gaat. Hierna zullen de kippen, met het juiste ontwormingsmiddel, ontwormd moeten worden.

Salmonella
Salmonella is een bacterie die zich nestelt in de darmen van kippen. Kippen kunnen vrij gemakkelijk besmet raken met salmonella. De bacterie kan overleven op veel oppervlakken en vervolgens een kip besmetten. Besmetting verloopt vrijwel altijd door het op- of aanpikken van besmet materiaal. Dit kan besmet voer zijn, maar ook mest, grond of stof. De salmonella bacterie kan gemakkelijk met de mens meereizen op stof op de kleren, in het haar of mest onder de schoenen. Ook kan de bacterie aanwezig zijn op bijvoorbeeld gereedschap, kratten of voerbakken. Een andere belangrijke besmettingsbron is ongedierte. Muizen, ratten en kevers zijn bekende verspreiders van de salmonella bacterie. Ook katten en honden kunnen de bacterie overbrengen op elkaar en op andere dieren. Tenslotte kan een moederkip salmonella overdragen door besmetting van de eieren tijdens de ontwikkeling.
Ook kan de bacterie gemakkelijk worden overgedragen op andere kippen via de ontlasting. De bacterie nestelt zich in de darmen van kippen. Salmonella Enteritidis en Salmonella Typhimurium kunnen daarnaast ook in de bloedbaan terecht komen. Het gevolg hiervan is, dat de bacterie bijvoorbeeld in de spieren (het vlees) of de eieren van kippen terecht kan komen.


Symptomen
Kippen kunnen ernstig ziek worden als gevolg van een besmetting met salmonella. In ernstige gevallen kan de kip sterven als gevolg van salmonella. De symptomen ontstaan bij de meeste types van salmonella al binnen 24 uur na besmetting. Het ziekteverloop is niet goed vergelijkbaar met dat bij de mens. Kippen met salmonella krijgen last van waterige diarree. De ontlasting zit vol met bacteriën. Kippen worden suf en inactief en de kam kan een blauw-paarse kleur krijgen. Ook kan de eierproductie sterk afnemen. Af en toe ontstaan er ontstekingen in de ogen. Met name zeer jonge kuikens (tot 10 dagen oud) kunnen ernstig ziek worden. Oudere kippen hebben bij de meeste typen van salmonella minder of zelfs geen symptomen.

Behandeling
Hobbykippen kunnen behandeld worden met antibiotica. Welk antibioticum er gebruikt dient te worden, hangt af van het type salmonella. Dit wordt vastgesteld op basis van laboratoriumonderzoek van de ontlasting.
Door het toepassen van een goede hygiëne kan de kans op besmetting wel aanzienlijk verkleind worden. Salmonella kan gemakkelijk door de mens overgebracht worden. Door de kleren en schoenen schoon te houden, kan besmetting voorkomen worden. Ook is het belangrijk om alle gebruiksvoorwerpen regelmatig grondig te reinigen. Tenslotte moet de ren of het kippenhok goedschoon gehouden worden.

Meer info?

Voor meer vragen over de behandelmogelijkheden neem gerust contact met ons op of maak een afspraak.