Kreupelheid bij de kip

Trauma
Dit kan van alles zijn. Misschien heeft de kip met de poot vastgezeten in het gaas of is op de poot, per ongeluk, een drinkbak gevallen.
Met rust en een pijnstiller zal de kip zich snel weer beter voelen en weer goed kunnen lopen.

Kalkpoten
Kalkpoten worden veroorzaakt door een schurftmijt. Deze mijt wordt ook wel kalkpootmijt genoemd (Cnemidocoptes mutans). De schurftmijt, die met het blote oog niet is waar te nemen, nestelt zich tussen de schubben op de poten.
De besmetting vindt plaats via het hok of andere kippen in het verblijf. Het is niet overdraagbaar op andere dieren of mensen. Kuikens worden vaak op jonge leeftijd besmet. Het is daarom verstandig de hen preventief te behandelen voordat ze haar eieren uitbroed.

Symptomen
De mijt zorgt ervoor dat de poten een ruwe indruk maken. De poten worden dikker en de kip krijgt last van jeuk. Naarmate de ‘ziekte’ vordert, gaan de schubben uit elkaar staan waardoor de ontlasting van de mijten zich hiertussen verzamelt. Hierdoor gaan de poten onderhuids ontsteken en kunnen ook gaan bloeden. Als de kalkpoten niet worden behandeld, zal de kip op een gegeven moment niet meer kunnen lopen, met alle gevolgen van dien.

Behandeling
Voorkomen is niet mogelijk. De mijten zijn niet zichtbaar en de kippen kunnen op jonge leeftijd al zijn besmet. De kans op een uitbraak kan echter wel worden verkleind. Het hok ontsmetten is hiervoor een goede methode. De mijten gedijen het beste in een vochtige omgeving. Het hok droog houden en goed ventileren is hierdoor een absolute aanrader. Dit werkt preventief tegen de kalkpootmijt.
Ook moeten de korsten verwijderd worden. Dit kan echter niet zomaar gedaan worden, de poten zullen dan gaan bloeden. Als de poten eenmaal korstvrij zijn, moeten deze ingesmeerd/ gedruppeld worden met een mijt dodend middel.

Aviaire leukose (osteropetrotische vorm)
Aviaire leukose ontstaat als gevolg van een virusinfectie. De ziekte komt in principe alleen voor bij kippen, hoewel in laboratoria ook ander gevogelte besmet kon raken. Om deze reden wordt leukose ook wel eens kippenkanker genoemd. Leukose is niet behandelbaar en leidt altijd tot de dood van het dier. Een aantal verschillende virussen kan aviaire leukose veroorzaken. Dit gebeurt altijd op jonge leeftijd, bijna altijd voor de leeftijd van 14 weken. Besmetting kan verlopen van hen op kuiken, maar ook door contact met bijvoorbeeld besmette ontlasting.

Kippen ouder dan vier jaar kunnen de ziekte niet meer krijgen.

Symptomen
Aviaire leukose lijkt zeer sterk op de ziekte van Marek, met als grootste verschil dat het zenuwstelsel bij leukose niet wordt aangetast.
In de eerste fase is er vaak sprake van:

• Vermagering 
• Diarree
• Algehele zwakte

Na enkele maanden, vaak na de veertiende week, ontstaan ook de volgende symptomen:

• Ontwikkeling tumoren in diverse organen, waaronder de lever 
• Onderdrukte eiproductie
• Verdikking botten, moeilijkheden met lopen

Wordt de kip niet vroegtijdig geëuthanaseerd, dan leidt aviaire leucose tot de dood.

Behandeling
Hoewel de infectieziekte niet behandeld kan worden, is het wel mogelijk om een infectie te voorkomen. Het virus is niet zo besmettelijk als bijvoorbeeld het pokkenvirus, dat lange tijd kan overleven buiten de kip. Regelmatige reiniging van het kippenhok wordt aanbevolen, met name om mijten en sommige vliegsoorten buiten het verblijf te houden. Deze dieren kunnen als drager van het virus fungeren.
Zoals reeds vermeld, bestaat er helaas geen behandeling voor aviaire leukose. Afhankelijk van de omstandigheden kan ervoor gekozen worden de kip vroegtijdig te euthanaseren of de levenskwaliteit zo hoog mogelijk te houden. Doorgaans heeft de eerste optie de voorkeur vanwege het besmettelijke en ingrijpende karakter van de ziekte.

Kenmerkend aan de neurale vorm van de Ziekte van Marek zijn de bewegingsstoornissen die zich voordoen als de pootzenuwen zijn aangetast. Bij deze vorm zijn er verschillende lichaamszenuwen aangetast. De ziekte verloopt in de meeste gevallen chronisch en de uitvalsymptomen zijn voornamelijk asymmetrisch. Klassieke Marek kun je herkennen aan:

• Draainek
• Voorzichtig of stroef lopen
• Verlammingsverschijnselen (hangt af van de aangetaste zenuw)
• Omvallen

Behandeling
Kuikens kunnen op jonge leeftijd worden ingeënt tegen het virus. Na de inenting moet het verblijf schoon gehouden worden en dieren van verschillende leeftijden apart gezet worden. De inenting heeft namelijk tijd nodig om in werking te treden.
Als de kuikens of kippen eenmaal zijn besmet en het virus zichtbaar is, kun je er niks meer aan doen.

Pododermatitis (Bumblefoot)
Bumblefoot (Ulceratieve pododermatitis) is de Engelse benaming voor een bacteriële infectie die we bij pluimvee vaak zien bij (zwaardere) kippen en eenden.
Doordat de kippen vaak in een verblijf gehouden worden met een harde, scherpe ondergrond kunnen er wondjes onder de poten ontstaan. Deze wondjes zijn zeer gevoelig voor infectie van de Staphylococcus aureus bacterie. Na besmetting krijgen de kippen een zgn. Bumblefoot. Het gevolg van de infectie zijn opgezwollen poten. Als eerste zal de kip mank lopen en in een gevorderd stadium de poot helemaal niet meer gebruiken. Hoe langer men wacht met het behandelen van de geïnfecteerde poot hoe permanenter de schade zal blijven.

Symptomen
Bumblefoot kun je herkennen aan een dikkere, opgezwollen poot of poten. Later zal de kip mank lopen of de poot ingetrokken houden om zo de pijn te verzachten. Als je naar de poot kijkt zie je op de zwelling vaak een een pit of korst.

Behandeling
Het behandelen van Bumblefoot is lastig. Bij een ernstige afwijking wordt er eerst een röntgenfoto gemaakt om de mate van bot aantasting te bepalen. Hierna wordt de dikte open gemaakt om het pus er uit te laten lopen. De wond wordt daarna behandeld met antibiotica.
Het voorkomen van bumblefoot is niet moeilijk. Zorg dat de ondergrond van het kippenhok zacht is of bestaat uit delen waar de kippen zich niet aan kunnen verwonden. Laat de kippen niet op stoeptegels/beton lopen maar op beukensnippers of aarde/zand. De zitstok kan het beste afgerond worden, zodat ook hier geen scherpe delen aan zitten.